با وجود آنکه کارت ملی در بسیاری از امور اداری و بانکی جایگزین شناسنامه شده و خیلی از کارها با ارائه کارت ملی انجام و پیگیری می‌شود اما شناسنامه در بسیاری موارد همچنان ارزش و جایگاه پیشین خود را حفظ کرده و انجام برخی امور بدون ارائه شناسنامه امکان‌پذیر نیست. ازدواج، خرید و فروش و ثبت نام مدارس بخشی از امور بسیار حائز اهمیتی است که برای انجام آنها لازم است حتما شناسنامه خود را ارائه دهید.

شناسنامه به دلیل برخی قابلیت‌های ویژه‌ای که دارد همچنان معتبرترین مدرک شناسایی و هویتی افراد است، از این رو در صورتی‌ که مشکلی برای شناسنامه شما به وجود آمده باشد، تعویض آن یا اخذ شناسنامه المثنی ضرورت دارد. شرایط تعویض یا اخذ شناسنامه المثنی با هم متفاوت است و مدارک لازم برای دریافت هر کدام از آنها نیز با هم فرق می‌کند.

افراد به دلایل مختلفی ممکن است لازم باشد شناسنامه خود را تعویض کند. شناسنامه‌هایی که مستعمل و فرسوده هستند و به همین علت ناخوانا شده‌اند یا ظاهر مناسبی ندارند، گزینه تعویض هستند. یا بعضی افراد با گذر زمان عکسشان با عکس فعلی شناسنامه تفاوت دارد که این افراد نیز بهتر است شناسنامه خود را عوض کنند. همچنین افرادی که به هر دلیلی اسم یا نام خانوادگی خود را تغییر داده‌اند نیز ضروری است که شناسنامه‌شان را عوض کنند.

اما در کنار این‌ها همه افرادی که شناسنامه‌های قدیمی یا به اصطلاح شناسنامه‌های جلد قرمز دارند نیز باید شناسنامه‌های خود را تعویض نمایند زیرا گفته شده این شناسنامه‌ها محل اشکال هستند و می‌توانند از آن سوء استفاد کنند و امکان جعل آن وجود دارد. در همین راستا به تازگی رئیس سازمان ثبت احوال کشور خبر از برچیده شدن شناسنامه‌های جلد قرمز تا دوسال آینده داده است.

به گفته کارگر، رئیس سازمان ثبت احوال، طی ۱۴ سالی که از تعویض شناسنامه‌ها می‌گذرد انتظار می‌رفت که این شناسنامه‌ها باید تعویض می‌شد، اما ما در همین ۲ سال برنامه ریزی کردیم تا سریعتر بتوانیم این شناسنامه‌های معروف به جلد قرمز را تبدیل به شناسنامه‌های جدید کنیم چرا که این شناسنامه‌ها که کاملاً مکانیزه هستند.

چه افرادی حائز شرایط دریافت شناسنامه المثنی هستند؟

دریافت شناسنامه المثنی با تعویض شناسنامه فرق دارد. در واقع شما زمانی از سازمان ثبت احوال کشور درخواست شناسنامه المثنی می‌کنید که مدعی هستید شناسنامه خود را گم کرده و یا به هر دلیلی دسترسی‌تان به آن قطع شده و آن را در اختیار ندارید. در این صورت شناسنامه‌ المثنی صادر می‌شود اما در صورتی که شناسنامه اصلی شما پیدا شد باید هر چه سریع‌تر شناسنامه المثنی را تحویل دهید.

در خصوص دریافت شناسنامه المثنی باید بدانید که طبق قانون افرادی که با داشتن شناسنامه اقدام به اخذ المثنی کرده و از آنها استفاده کنند، بر اساس قانون مجرم هستند. همچنین افراد درخواست کننده شناسنامه المثنی در صورت پیدا شدن شناسنامه اصلی باید با مراجعه به اداره ثبت احوال محل درخواست، چنانچه شناسنامه المثنی جهت ایشان صادر نشده باشد، مدارک و مستندات درخواست شناسنامه المثنی خود را دریافت کنند.

در صورتی که فردی شناسنامه المثنی را دریافت و پس از آن شناسنامه اصلی خود را پیدا کند باید بفوریت ظرف ۱۰ روز برای عودت شناسنامه المثنی به اداره ثبت احوال مراجعه و آن را تحویل و از شناسنامه اصلی خود استفاده کند که در اینصورت نیز مجازاتی برای وی در نظر گرفته نخواهد شد.

برای دریافت شناسنامه المثنی ضروری است مدارک مختلفی مانند اصل و کپی مدرک معتبر عکس‌دار از قبیل کارت هوشمند ملی، گذرنامه، گواهینامه رانندگی، کارت پایان خدمت، مدارک تحصیلی برای افراد بالای ۱۵ سال، سه قطعه عکس ۴×۳ و اصل و تصویر سند ازدواج برای افراد متأهل را ارائه دهید.

هاشم کارگر، رئیس سازمان ثبت احوال کشور خبر از برچیده شدن شناسنامه های جلد قرمز تا دوسال آینده داد.

رئیس سازمان ثبت احوال کشور در پاسخ به این پرسش که بساط شناسنامه جلد قرمزها کی برچیده می‌شود، اظهار کرد: طی ۱۴ سالی که از تعویض شناسنامه‌ها می‌گذرد انتظار می رفت که این شناسنامه ها باید تعویض می شد، اما ما در همین ۲ سال برنامه ریزی کردیم تا سریعتر بتوانیم این شناسنامه های معروف به جلد قرمز را تبدیل به شناسنامه‌های جدید کنیم چرا که این شناسنامه‌ها که کاملاً مکانیزه هستند.

کارگر درباره زمان خداحافظی با شناسنامه‌های پشت جلد قرمز در کشور، گفت: یکی از برنامه هایی که امسال طراحی کرده ایم این است که تا پایان سال آینده وجود این شناسنامه‌های جلد قرمز رابه حداقل برسانیم.

وی همچنین به امکان جعل شناسنامه‌های جلدقرمز اشاره و عنوان کرد: این شناسنامه‌ها محل اشکال هستند و می‌توانند از آن سوء استفاد کنند و امکان جعل آن وجود دارد.

رئیس سازمان ثبت احوال کشور درباره همکاری ثبت احوال با سازمان‌ها برای جمع آوری شناسنامه‌های جلد قرمز گفت: یکی از سیاست‌ها و برنامه‌های این سازمان تعویض این شناسنامه‌ها است، در همین راستا بانک مرکزی باید به عنوان متولی چاپ شناسنامه خام به ما کمک کند و برخی نهادهای نظارتی نیز که در تجدید چاپ همکاری دارند به ما کمک کنند تا تعویض این شناسنامه‌ها هرچه سریعتر انجام دهند.

وی ادامه داد: ما تاکنون هنوز یک مهلت دقیقی را اعلام نکردیم چرا که باید این شناسنامه های خام باید تأمین شود تا این کار انجام شود.

کارگر درباره میزان شناسنامه‌های جلد قرمز در کشور گفت: در کشور حدود ۳۴ میلیون شناسنامه جلد قرمز وجود دارد که انشالله ما بتوانیم هر چه سریعتر این شناسنامه‌ها را تعویض کنیم.

شرایط دریافت شناسنامه جدید

رفتن به اداره ثبت احوال

ارائه مدارک

بررسی صحت مدارک

تطبیق اطلاعات

چاپ شناسنامه

کنترل شناسنامه صادره

تحویل شناسنامه

اولین کار این است که برای درخواست صدور شناسنامه جدید به صورت حضوری به ثبت احوال و یا یکی از دفاتر پیشخوان مراجعه نمایید و پس از دریافت فرم تعویض شناسنامه و پرداخت هزینه‌های قانونی، درخواست خود را ارائه کنید.

اما حالا این سوال پیش می‌آید که برای عوض کردن شناسنامه چه مدارکی لازم است؟ در ادامه مدارکی که برای تعویض شناسنامه نیاز دارید را نام بردیم.

اصل شناسنامه.

سه قطعه عکس 4×3 تمام رخ جدید ( برای اشخاص 15 سال به بالا )

پرداخت هزینه متعلقه طبق تعرفه جاری.

چنانچه شناسنامه‌ای که جهت تعویض ارائه می‌شود فاقد عکس باشد ارائه اصل مدارک معتبر عکسدار از قبیل ( گذرنامه، کارت پایان خدمت وظیفه عمومی یا معافیت، گواهینامه رانندگی، کارنامه عکسدار دوره‌های تحصیلی راهنمایی به بالا، معرفی نامه عکسدار محصلین از سوی مدرسه‌ای که مشغول تحصیل می‌باشند یا کارت شناسایی عکسدار کارکنان دوایر دولتی باذکر مشخصات سجلی ) الزامی است.

چنانچه صاحب شناسنامه فاقد هر یک از مدارک مذکور در بند بالا باشد از طریق معرفی وی به نیروی انتظامی، درخواست تأیید عکس خواهد شد.

کارمندان دولت و یا کسبه(با جواز کسب) می‌توانند نسبت به تآیید هویت در ظهر عکس‌های دارنده شناسنامه اقدام نمایند.

هزینه تعویض شناسنامه

هزینه عوض کردن شناسنامه، در سال 1401 طبق نرخ تعرفه‌های خدمات سازمان ثبت احوال کشور به طور کلی، 50 هزار تومان می‌باشد.

هزینه تعویض شناسنامه، در اجرای حذف ازدواج و طلاق از شناسنامه زوجه در طلاق بائن غیر مدخوله و حذف نام شوهر از شناسنامه زن، 125 هزار تومان است.

همچنین هزینه عوض کردن شناسنامه، به علت گم شدن، که باید شناسنامه المثنی گرفته شود، برای مرتبه اول، 100 هزار تومان، برای بار دوم، 150 هزار تومان و برای مرتبه سوم به بعد، 350 هزار تومان است.